شکل‌دهی ورق در صنعت قطعه‌سازی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در حقیقت شکل دادن ورق روشی برای تبدیل ورق‌های تخت فلزی به شکل مورد نظر بدون شکست یا نازک شدن موضعی شدید ورق است. از جمله فرایند‌های شکل‌دهی ورق می‌توان به خم کاری اشاره کرد. خم کاری ورق های فلزی یکی از عملیات بسیار پرکاربرد در صنعت است. در این عمل مکانیکی به ورق فشار وارد شده و باعث خمش و زاویه دار شدن آن می شود. خم کاری ورق های فلزی، باعث می شود که فلز در جهت اعمال نیرو بوده دچار تغییر شکل پلاستیکی شود و هندسه ورق تغییر کند. همانند بقیه فرآیندهای شکل دهی فلزات، در فرایند خمکاری ورق نیز شکل ورق تغییر می کند، ولی حجم فلز بدون تغییر باقی می ماند. در برخی از موارد خمکاری ممکن است ضخامت ورق را کمی تغییر دهد. اما در بیشتر موارد این اتفاق رخ نداده و ضخمات ورق فلزی ثابت می ماند .
خم کاری فلز باعث ایجاد کشش و فشار در فلز می شود. نکته مهمی که در خمکاری بایستی توجه داشت آن است که خواص ماده در خمکاری بسیار حائز اهمیت است. در این فرآیند، ممکن است در اثر بی دقتی، ورق چین خوردگی یا ترک خوردگی پیدا کند. بنابراین محاسبه دقیق مقدار فشار وارد شده توسط پانچ با در نظر گرفتن ضخامت ورق و شکل مورد نظر خمش، قبل از خمکاری، ضروری است و از بروز اشتباهات جلوگیری می کند.
خم کاری برای مقاصد گوناگونی چون ساخت باکس فلزی در صنعت الکترونیک، ساختمان سازی، دامداری و کشاورزی، کشتی سازی، کارخانجات و … کاربرد دارد. خمکاری ورق های فلزی دارای روش های گوناگونی است که با توجه به مواردی چون جنس ورق، ضخامت آن، طرح مورد نظر برای خم کردن و میزان خمش، روش مورد نظر انتخاب میشود.
به طور کلی روش های خمکاری به سه دسته خمکاری V شکل، خمکاری گونیایی و خمکاری U شکل (ناودانی) تقسیم میگردد.
برای انجام این فرآیند نیاز به یک سنبه و ماتریس از جنش فولاد آب دیده می باشد. سر سنبه و ماتریس به شکل V بوده و ماتریس روی ارتفاعی مشخص قرار می گیرد تا بتواند نیروی خمکاری را تحمل نماید. از ویژگی های خمکاری V، ساده بودن قالب و انجام خمکاری در محدوده زاویه ۰ تا ۹۰ درجه می باشد. برای رسیدن به شعاع معین باید شعاع سنبه و ماتریس صحیح انتخاب شود. امروزه برای دستیابی به شعاع مشخص و بالا بردن سرعت خمکاری از تجهیزات کمکی مانند غلتک استفاده می کنند.
هدف از انجام خمکاری گونیایی، ایجاد خم با زاویه ۹۰ درجه است و در آن از یک سنبه و ماتریس به کار میشود. ماتریس نیز مانند خمکاری V شکل، روی یک پایه سوار میشود. برای کنترل خمکاری از یک فشار انداز به عنوان حمایت کننده ورق، استفاده میشود. قطعه مورد نظر به گونه ای درون ماتریس قرار میگیرد که بازوی بلندتر آن بر روی فشار انداز باشد. پایین آمدن سنبه موجب میگردد که قطعه به فشار انداز چسبیده شود و همراه آن درون ماتریس فرو برده شود و در نهایت آن بازوی کوچک تر، جسم عمود بر بازوی بزرگ تر خواهد شد.
روش خمکاری U شکل مشابه روش خمکاری گونیایی است و قالب آن ها به یک شکل ساخته می شود. با این تفاوت که در عمل خمکاری گونیایی از هر دو طرف نیرویی برابر و در جهت مخالف سنبه روی ورق وارد می شود. از مزایای این فرآیند می‌توان به ایجاد هم زمان دو خم ۹۰ درجه‌ای و دقت زیاد آن اشاره کرد. از محدودیت‌های آن باز شدن دهانه‌ی خم ناشی از برگشت فنری می‌باشد.
۱. خم کن دستی
این دستگاه برای خم‌های گوشه دار و آنهایی که انحنای محدودی دارند به کار می رود. با این نوع ماشین خم ورق، می توان ورق های آهنی و فولاد کم کربن را تا ضخامت ۳ میلی متر، ورق های آلومینیومی و آلیاژهای آن را تا ضخامت ۶ میلی‌متر و همچنین ورق‌های مس و برنج را تا ضخامت ۵ میلی متر خمکاری کرد.
۲. خم کن برقی
ماشین های خم‌کن برقی نسبت به ماشین های خم‌کن ساده دستی دارای کارایی خوب و موثرتری هستند و به طول یک تا شش متر ساخته می شوند.
۳. خم کن ساده ستونی
با اینگونه خم‌کن ها ورق های فولادی کم کربن را تا ضخامت ۳ میلی متر، ورق های آلومینیومی را تا ضخامت ۶ میلی متر و ورق‌های برنجی و مسی را تا ضخامت ۵ میلی متر می توان خمکاری نمود.
۴. خم کن CNC
این دستگاه‌ها عملیات خمکاری را به ضخامت تنها چند میلی‌متر تا قطعاتی به طول ۱۰ها متر بر روی ورق های فلزی انجام می‌دهند کی از مزایای خم CNC افزایش دقت در محل خمکاری و کاهش خطاهای نصب و مونتاژ قطعات می باشد. همچنین در اکثر مواقع مشکل اساسی برگشت فنری را نیز می توان با خمکاری با دستگاه های پیشرفته برطرف نمود.
در خم کاری ورق فلزی قطعه ای تو خالی به نام سمبه روی قطعه قرار می گیرد و با اعمال فشار صفحات سنگینی ثابت نگه داشته می شود. سپس ابزار فولادی و سنگینی که پانچ نام دارد با وارد کردن فشار از بالا ورق را خم می کند. زاویه خم شدن ورق بستگی به میزان فشار وارد شده توسط پانچ دارد. بنابراین تنظیم میزان فشار پانچ پرس برک باید با دقت انجام شود. شکل نهایی ورق خم شده نیز بستگی به شکل سنبه و پانچ دارد.
در برخی روش های خمکاری تحت پرس با ساختن قالب های مختلف می توان خم های مورد نیاز را بر روی ورق فولادی ایجاد نمود.
خم کاری از دیگر خدمات مهم آهن ۱۱۸ می باشد که به روش های گوناگون و با بهترین دستگاه ها توسط افراد حرفه ای انجام می گیرد. برای بهره مندی از خدمات آهن ۱۱۸ می توانید با شماره ۵۴۴۷۳_۰۲۱ تماس حاصل فرمایید.
